PRACOWNIA
Twórcza obecność w świecie ma swój początek w dziecięcym poznaniu. Zaciekawieniu rzeczywistością, która nie jest dana, ale zadana. Początek drogi rozpoczyna się od zachwytu nad fenomenem istnienia. Edukacja powinna być sztuką samorealizacji, wyrazem zaspokojenia ciekawości, poszukiwaniem odpowiedzi na pytania, które wynikają z doświadczenia bycia w świecie. Przyjęcie roli opiekuna, nauczyciela, przewodnika wymaga uczestnictwa w świecie dziecka - podążania za nim, wspierania jego naturalnej ciekawości poznawczej…Warunkiem tworzenia przestrzeni edukacji jest wolność i zaufanie, dzięki której dziecko może samodzielnie eksplorować rzeczywistość. „Pozwól zrobić mi to samemu” (Maria Montessori). Nauczyciel jest obserwatorem, który chce zrozumieć wybory dziecka, rozpoznać świat jego zainteresowań, aby je rozwijać i poszerzać. Obserwacja i umiejętność interpretacji zachowań dziecka jest podstawą do odpowiedzialnego budowania obszaru jego doświadczeń. Rytm pracy wyznacza aktywność dziecka, zainteresowanie tematem. Zgodnie z zasadami slow education, nikogo nie chcemy popędzać i przyspieszać procesu działań. Koncentracja uwagi dziecka jest wyrazem jego poznawczego zaangażowania, doświadczeniem, określanym w psychologii twórczości flow (uskrzydlenie, przepływ) i wymaga wycofania się nauczyciela. To czas dziecka, jego swobodnej aktywności, której nie można regulować czasem jej trwania.
Procesowi edukacji Ars Integra podporządkowana jest architektura miejsca, która spełnia wymagania wpisane w koncepcję uczenia się przez doświadczenie. Bezpieczna i przyjazna przestrzeń zapewnia możliwość samodzielnego inicjowania przez dzieci różnych aktywności. Miejsce może być sceną teatralną, salą kinową, ciemnią fotograficzną, galerią, miejscem, w którym, w skupieniu można czytać książkę, eksperymentować w kuchni, a w ogrodzie pielęgnować rośliny, lub po prostu - odpocząć i zasnąć. Aranżacja miejsca jest odpowiedzią na twórcze poszukiwania dzieci, ale zachęca również do spotkania przy stole, wspólnego posiłku, spełnia potrzebę odpoczynku, wyciszenia się i snu. Pracownia jest domem.
Podmiotowy
wymiar edukacji
Międzypodmiotowy
wymiar edukacji
GOŚCINIEC
Spotkanie staje się zdarzeniem, w którym dzielimy się swoim światem i dzięki któremu poszerzamy jego granice.
Spotkanie ustanawia relacja z rówieśnikami. Jesteśmy podobni, ale całkiem inni. Ten niełatwy często kontakt pomiędzy dziećmi, wynika nie tyle z doświadczenia inności, ale podobieństwa - tak samo, bezpośrednio i szczerze, dzieci wyrażają swoje emocje (również te negatywne), określają swoje granice („moje”), i każdy z nich jest „w centrum świata”. To dziecięce spotkanie często opisuje relacja „ja” - „ja” …droga do relacji „ja”-„ty” jest wyzwaniem. Odkrycie przez dziecko drugiej osoby, zrozumienie jej potrzeb, oczekiwań, marzeń, lęków…wymaga świadectwa - relacji „ja”-„ty” uczy się dzięki obserwacji dorosłego, dorosłych.
Nauczyciel jest drugą osobą dialogu. Zaprasza dzieci do swojego świata, którym chce się podzielić i zarazem przyjmuje zaproszenie od dzieci, które przychodzą ze swoim światem - emocji, wyobrażeń, indywidualnego rozpoznania rzeczywistości. Role są wymienne - uczymy się od dzieci, aby one uczyły się od nas. Dzięki temu spotkaniu dorosły zyskuje szansę na otwarcie granic swojego poznania. Dziecko, które odczuwa, że jest potrzebne i wie, że może cieszyć innych swoimi odkryciami i uczuciami, doświadcza radości dawania, a nie tylko dostawania, uczy się odpowiedzialności.
Każde zaproszenie, które przekazujemy dziecku, jest zarazem zaproszeniem, które kierujemy do rodziców. Rodzicom zawdzięczamy pomoc w procesie uczenia się. Przestrzeń edukacji tworzymy wspólnie z rodziną….bo dziecka świat jest zawsze światem jego rodziców.
Gościniec istnieje dzięki przyjęciu zaproszenia przez osoby, które chcą spotkać się. Wśród nich są przede wszystkim aktorzy. Istotą sztuki teatru jest spotkanie. Teatr nie potrzebuje scenografii, oświetlenia, muzyki, sceny... ale aktora i widza.Tylko dzięki spotkaniu może zaistnieć teatralne "dzianie się". Tego samego należy poszukiwać w edukacji. Każdy z zaproszonych gości wnosi do dziecięcej rzeczywistości swój świat i dzieli się nim. Spotkanie jest niepowtarzalnym zdarzeniem, w którym współistnieją różne sposoby myślenia i odczuwania, odmienne wyobraźnie.
Każdego miesiąca interpretujemy jeden temat, z którego można wyprowadzić nieograniczony poznawczo świat, wielość treści i znaczeń. Cykl spotkań rozpoczyna temat Drzewo, następnie: Ziemia, Wiatr, Gwiazda, Góra, Cień, Kamień, Rzeka, Wyspa, Droga.
Punktem wyjścia poszukiwań jest zawsze rzeczywistość dziecka, którą chcemy poszerzać o nowe poznanie i doświadczenie. Przykładowo, dla dziecka temat Drzewo może implikować pytania związane z obserwacją przyrody: drzewo „stoi w miejscu”, gdy wieje wiatr się chwieje, jesienią gubi liście, gdy świeci słońce można schować się w jego cieniu, a z gałęzi zbudować szałas; pośród innych drzew - jest niepowtarzalne….Świat natury tworzy ciąg wielu znaczeń, które można otworzyć na treści związane ze światem kultury i symbolicznych odniesień (drzewo przywołuje temat życia, domu, spotkania, rodziny, historii, zmiany, stałości …). Odkrywamy związek pomiędzy naturą i kulturą, poznajemy odkrycia cywilizacji - w praktycznym wymiarze życia codziennego. Chcemy dzieci zachęcić do aktywnej obecności. Obserwacja natury, inspirować może do dalszych poszukiwań w świecie, którego twórcą jest człowiek.
Działania inspirowane tematem wyrażają się poprzez różne formy aktywności: taneczną, teatralną, muzyczną, plastyczną, ale również - językową, matematyczną, przyrodniczą ….odwołują się do odmiennej wrażliwości dzieci i różnych inteligencji. Odpowiedzią na „wieloraki charakter inteligencji”, o której pisze Howard Gardner, powinna być różnorodna forma edukacji, otwarta na indywidualne predyspozycje dzieci. Ze świata muzyki można wyprowadzić świat matematyki, literatury, geografii i przyrody… Rozważania wokół tematu, który ma charakter otwarty, prowokować ma do myślenia poprzez analogię, skojarzenia, grę wyobraźni (drzewo jest jak labirynt, labirynt przywołuje obecność piramid egipskich, …a piramida? a Egipt?; jak może wyglądać taniec drzewa? albo drzewo bez korzenia? kim jest człowiek-drzewo i drzewo-człowiek?) Aktywność poznawcza często prowadzi w kierunku nieznanym i niespodziewanym. Oddalenie od tematu, a nawet jego zmiana jest konieczna dla twórczego rozwoju dziecka.